Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, chỉ cần cập nhật chậm một ngày, con người có thể bỏ lỡ nhiều ứng dụng, nhiều tiện ích thông minh mà trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại.

AI đang là chủ đề công nghệ được chú ý nhất gần đây nhờ sự bùng nổ của ChatGPT. Chatbot được hỗ trợ bởi AI, phát triển bởi OpenAI do Microsoft hậu thuẫn, đã gây ấn tượng với người dùng bởi sự thông minh và nổi bật với khả năng trả lời câu hỏi, viết luận và thậm chí tranh luận các vấn đề pháp lý.

Ai sẽ thế chỗ ai?

Sau một thời gian trải nghiệm, người dùng bắt đầu tự hỏi về khả năng nhiều phần mềm trí tuệ nhân tạo thông minh liệu có thể chiếm mất việc làm của con người hay không?

Mặc dù nhiều chuyên gia cho rằng việc AI có thể hoàn toàn thay thế con người là không hề đơn giản, nhưng câu trả lời cho câu hỏi trên là “có”.

Trí tuệ nhân tạo có thể thay thế một số công việc của con người

Theo chuyên gia hàng đầu về trí tuệ nhân tạo Ben Goertzel của Mỹ, AI có thể thay thế 80% công việc của con người trong những năm tới. Ông Goertzel lên tiếng phản đối các biện pháp hạn chế nghiên cứu AI bởi ông tin rằng sự phát triển của AI sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thế giới.

Đồng tình với luận điểm trên, ông Steven Miller, Giáo sư danh dự về hệ thống thông tin tại Đại học Quản lý Singapore cho biết: “Khi máy móc vật lý, hệ thống phần mềm và sự kết hợp giữa phần cứng và phần mềm có nhiều khả năng nổi bật hơn nhờ sự hỗ trợ của AI, việc thay thế phần lớn công việc của con người hiện nay bằng máy móc ngày càng khả thi, đồng thời cũng hiệu quả hơn về mặt kinh tế”.

Cũng theo ông, có một số vị trí việc làm dễ bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của AI hơn một số vị trí khác, nhất là những công việc có tính lặp lại cao hoặc dựa trên các hướng dẫn, quy tắc rất cụ thể. Ngược lại, các nhiệm vụ thường xuyên thay đổi, đòi hỏi khả năng thích ứng và tính linh hoạt cao thì công nghệ khó có thể thay thế hơn.

Ông Dimitris Papanikloaou, Giáo sư tài chính tại Trường Quản lý Kellogg thuộc Đại học Northwestern cho rằng, những công việc có dấu ấn con người mạnh mẽ - chẳng hạn như bác sĩ trị liệu - đặc biệt khó có thể bị công nghệ đảm nhận. Theo đó, “những công việc nhấn mạnh đến kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân khó bị AI thay thế hơn nhiều”. Tuy nhiên, không nên quá chủ quan vào kết quả mà AI cung cấp, sản phẩm làm ra từ một cỗ máy tính không phải lúc nào cũng đúng, và trung thực, do đó phải chủ động kiểm tra những gì AI đưa ra.

Tương lai là cộng sinh

AI sẽ giúp con người định hình lại các ngành nghề dịch vụ khách hàng, marketing, bán hàng, quản lý nguồn cung ứng, nhân sự, tài chính và quản trị rủi ro. Theo diễn đàn kinh tế thế giới dự đoán, AI và những công nghệ kết nối (công nghệ thực tế tăng cường, thực tế ảo và robot học) sẽ tạo ra sự thay đổi ở một tốc độ, quy mô và tác động hoàn toàn khác biệt. Mô hình kinh doanh của tất cả ngành công nghiệp đều sẽ biến đổi.

Giáo sư Papanikloaou nhận định rằng ở giai đoạn hiện nay, con người nên làm việc cùng với AI, chứ không phải bị thay thế. AI sẽ nâng cao hiệu quả làm việc của con người thay vì tự động hóa hoàn toàn công việc của con người.

Tương lai nhân loại dựa vào sự cộng tác tốt đẹp của con người và trí tuệ nhân tạo

Ông Steve Chase, trưởng nhóm tư vấn tại KPMG Mỹ cũng đồng tình với quan điểm này, và cho biết nhiều doanh nghiệp đang sử dụng AI để nâng cao hiệu quả hoặc hỗ trợ nhân viên tận dụng được những tiện ích mà AI mang lại.

Thực tế, nhiều nhà lãnh đạo đang sử dụng AI để nâng cao hiệu quả cho doanh nghiệp của họ và giúp người lao động thực hiện công việc hiệu quả hơn. Tận dụng AI cũng cho phép các tổ chức cơ cấu lại các vị trí để giảm thiểu thời gian dành cho những công việc lặp đi lặp lại và tối đa hóa việc ra quyết định chiến lược. Chẳng hạn như công việc phóng viên, việc tổng hợp tin tức có thể tận dụng ChatGPT để hỗ trợ công việc hiệu quả hơn.

AI là sản phẩm máy móc, kỹ thuật do con người tạo ra. Vậy nên, nhược điểm của công nghệ, AI là không biết vui, buồn, nghĩa là không có cảm xúc. Khi xã hội ngày một phát triển thì một số ngành nghề sẽ dịch chuyển, đòi hỏi cần sự quan tâm, chăm sóc, sự tương tác giữa con người với con người.

Ví dụ như nghề giáo viên, không chỉ truyền đạt kiến thức, người thầy còn phải truyền được cảm hứng cho học sinh, sinh viên để các em chủ động học hỏi, nghiên cứu, sáng tạo. Việc tương tác, truyền cảm xúc tích cực thì AI, phiên bản ChatGPT hiện nay gần như không làm được.

Bên cạnh đó, với những công việc đòi hỏi bộ óc tổ chức, tính sáng tạo như CEO trong tương lai ngắn hạn thì AI chỉ có thể quản lý thay con người ở một phạm vi nhất định chứ không thể thay thế quản lý cả một trường đại học, hay một doanh nghiệp, một tổ chức nào đó.

Việc ứng dụng AI vào hoạt động sống và làm việc của con người mang tính tất yếu trong kỷ nguyên công nghệ số hiện nay. Mặc dù, AI làm cho cuộc sống của chúng ta dễ dàng và tốt hơn. Tuy vậy, cũng cần khẳng định rằng rất khó có khả năng AI có thể thay thế hoàn toàn con người. Con người sẽ luôn cần thiết bên cạnh các sản phẩm do máy móc làm ra bởi con người có những thứ mà AI không bao giờ có - cảm xúc và sự sáng tạo thực sự.

Tóm lại, AI nói chung hay ChatGPT nói riêng không thể thay thế được con người. Công nghệ đứng một mình sẽ không hiệu quả. Tương lai là cộng sinh giữa con người với AI. Hãy biến AI trở thành trợ thủ đắc lực trong tương lai. Khi ấy, AI là công cụ hỗ trợ cho nhiều ngành nghề để đưa ra hiệu quả công việc tốt hơn, thúc đẩy sự sáng tạo của con người.