Kết quả khảo sát mới nhất của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) cho biết, vị thế điểm nóng đầu tư của Việt Nam đã tăng lên đáng kể những tháng cuối năm 2023.

Gần 2/3 số người được hỏi đã xếp hạng Việt Nam là một trong 10 điểm đến đầu tư toàn cầu, trong đó cứ khoảng sáu người thì có một người xếp ở vị trí đầu tiên.

Cuộc khảo sát của EuroCham cũng nêu bật vị trí chiến lược của Việt Nam trong khu vực ASEAN. Trong khi chỉ một phần nhỏ coi Việt Nam là "lãnh đạo ngành công nghiệp", có tới gần 1/3 những người được hỏi xếp Việt Nam vào danh sách “các quốc gia cạnh tranh hàng đầu” trong khu vực.

Đa số coi Việt Nam là đối thủ cạnh tranh mạnh mặc dù vẫn còn một số thách thức nhất định. Quan điểm này nhấn mạnh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng và tiềm năng phát triển hơn nữa của Việt Nam trong bối cảnh kinh tế ASEAN.

Tại diễn đàn "Kịch bản kinh tế Việt Nam 2024", ông Ahmed Yeganeh, Giám đốc toàn quốc khối dịch vụ ngân hàng doanh nghiệp của HSBC đánh giá, tăng trưởng kinh tế dẫn dắt bởi FDI cho phép Việt Nam hưởng lợi nhiều hơn so với các nước khác, thu hút đầu tư vào các ngành tăng trưởng nhờ trở thành cơ sở sản xuất toàn cầu đối với hàng điện tử.

Có thể thấy Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến khi nhìn lại thời điểm năm 2000, xuất khẩu điện tử mới chỉ chiếm 5% trong tổng xuất khẩu còn hiện tại đã đóng góp hơn 30% tỷ trọng.

Tại báo cáo mới nhất, HSBC nhấn mạnh, Việt Nam được biết là một trong những quốc gia hưởng lợi từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung (xu hướng sẽ vẫn còn tiếp diễn).

Cả tổng FDI và FDI mới trong năm 2023 đều gần đạt đến các mức cao trong lịch sử. Đặc biệt, FDI dạng đầu tư mới đã tăng lên mức cao nhất trong vòng bốn năm, đạt khoảng 5% GDP.

Đáng chú ý, FDI mới đổ vào sản xuất đã tăng lên mức cao mới với trên 15 tỷ USD. Kết quả này tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu ASEAN của Việt Nam, chỉ sau Malaysia.

Ngoài ra, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Macau chiếm tới gần một nửa số vốn FDI mới của Việt Nam trong năm 2023.

Không quá bất ngờ khi phần lớn vốn đổ vào điện tử - lĩnh vực mà Việt Nam nhanh chóng trở thành ngôi sao đang lên. Đây cũng là lĩnh vực mà các dòng vốn FDI đa dạng hơn, cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngoài điện tử, các nhà đầu tư cũng ngày càng bị thu hút bởi thị trường tiêu dùng đầy hứa hẹn của Việt Nam – một xu hướng mà các tập đoàn Nhật Bản đã đón đầu từ sớm.

Ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và nghiên cứu thị trường của VinaCapital, trong đánh giá mới nhất nhận định, sức hút của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư ngoại đến từ ba yếu tố.

Thứ nhất là chi phí nhân công của Việt Nam chưa bằng một nửa Trung Quốc nhưng chất lượng nhân công tương đương, theo khảo sát của JETRO và các đơn vị khác.

Thứ hai, Việt Nam có có vị trí địa lý gần các chuỗi cung ứng công nghệ cao của châu Á.

Thứ ba, Việt Nam là nằm trong nhóm “friendshoring” ít chịu rủi ro bị áp thuế khi xuất khẩu sang Mỹ. Friendshoring có thể hiểu là việc định tuyến lại chuỗi cung ứng tới các quốc gia được coi là an toàn về mặt chính trị và kinh tế hoặc có rủi ro thấp nhằm tránh gián đoạn thoạt động kinh doanh.

Vị thế thu hút FDI và chất lượng dòng vốn vào Việt Nam đã được nâng cao nhờ những bước tiến quan trọng trong năm qua, đơn cử như Việt Nam và Mỹ nâng cấp quan hệ, lãnh đạo đứng đầu của Trung Quốc và Mỹ đến thăm Việt Nam – quốc gia duy nhất họ đến thăm trong năm 2023.

Theo chuyên gia của VinaCapital, những điều này cho thấy vị thế đặc biệt của Việt Nam trên bàn cờ địa chính trị thế giới ở thời điểm hiện tại.

Điều này sẽ có lợi cho nhà đầu tư bởi các tập đoàn đa quốc gia có cơ sở sản xuất tại Việt Nam sẽ không phải lo việc không bán được sản phẩm sang Mỹ hoặc không mua được nguyên liệu sản xuất từ Trung Quốc, do cả hai quốc gia này đều muốn kết nối với Việt Nam.

IMF, Atlantic Council và một số bên khác cũng đã chỉ ra rằng yếu tố địa chính trị đang trở ngày càng quan trọng khi các nước đưa ra quyết định đầu tư.

Không chỉ vậy, Apple đã công bố sẽ chuyển hoạt động nghiên cứu và phát triển sang Việt Nam lần đầu tiên, sau khi quyết định sản xuất Apple Watch tại Việt Nam vào năm 2022.

Bước chuyển từ lắp ráp sản phẩm sang thiết kế các sản phẩm đó cho thấy tập đoàn này đang nâng cao chất lượng các hoạt động của họ tại Việt Nam.

Động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy tăng trưởng cho một quốc gia như Việt Nam chính là sự nâng cao hàm lượng công nghệ, phức tạp trong sản phẩm và dịch vụ.

Theo VinaCapital, bước tiến mới của Apple là nhằm hướng đến phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam – vốn là đề tài được thảo luận nhiều bởi lãnh đạo các tập đoàn lớn đến từ Mỹ và Đài Loan như Nvidia.