Tính đến ngày 1/8, dự trữ gạo của Ấn Độ đã cao hơn mức mục tiêu đến 3 lần và dự kiến lượng dự trữ này sẽ còn tăng hơn nữa khi vụ thu hoạch mới diễn ra. Một số chuyên gia quốc tế nhận định Ấn Độ có thể sẽ nới lỏng biện pháp cấm xuất khẩu gạo hiện nay.
Ấn Độ có thể nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo
Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ vừa đề xuất Chính phủ Ấn Độ nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo đối với các loại gạo tẻ cao cấp trong bối cảnh dự trữ gạo của nước này hiện cao gấp 3 lần mức quy định.
Hãng tin Reuters vừa dẫn một nguồn tin “có tính tin cậy cao” cho biết, tính đến ngày 1/8/2023, lượng gạo dự trữ của Ấn Độ hiện đạt 24,6 triệu tấn gạo, cùng với đó là 13 triệu tấn thóc đang được tồn trữ tại các kho. Con số này cao gấp 3 lần so với mức mục tiêu dự trữ mà Chính phủ Ấn Độ đề ra. Trước đó, vào ngày 1/7, Chính phủ Ấn Độ đã đề ra mục tiêu dự trữ lương thực là 13,5 triệu tấn gạo, bao gồm dự trữ chiến lược 2 triệu tấn cho quý 3/2023.
Theo Reuters, nguồn tin này cho biết “Chúng tôi (Chính phủ Ấn Độ) đang khá yên tâm về cung ứng gạo. Lượng dự trữ gạo hiện nay đã ở mức dư thừa và vụ thu hoạch tiếp theo đang đến gần”.
Được biết, nông dân Ấn Độ thường bắt đầu trồng lúa khi mùa Mưa đến (tháng 6 và tháng 7) và vụ thu hoạch sẽ đến sau đó 3 tháng. Trong vụ thu hoạch, Tổng Công ty Lương thực Ấn Độ (FCI), vốn đóng vai trò chủ chốt trong việc thu mua lương thực của Chính phủ Ấn Độ, sẽ tiến hành thu mua thóc gạo từ nông dân; qua đó, giúp lượng dự trữ của chính phủ nước này tăng thêm hơn nữa.
Trong niên vụ 2022/2023, FCI đã mua được 84,6 triệu tấn lúa tương đương 57 triệu tấn gạo từ nông dân Ấn Đô, thu được khoảng 57 triệu tấn gạo. Sản lượng gạo của nước này trong niên vụ 2022/2023 được dự báo sẽ đạt mức cao kỷ lục.
Theo dữ liệu mới nhất của Bộ Nông nghiệp Ấn Độ, diện tích lúa vụ Hè tính tới nay đạt 23,7 triệu ha, tăng 1,71% so với cùng kỳ năm ngoái. Đồng thời, những cơn mưa đến muộn vào tháng 7 này được kỳ vọng sẽ giúp nông dân Ấn Độ đẩy nhanh tiến độ gieo sạ.
Cơ quan khí tượng của Ấn Độ cho biết lượng mưa trung bình trong tháng 8 ở nước này có thể thấp hơn mức trung bình hàng năm do ảnh hưởng bởi hiện tượng El Nino. Tuy nhiên, các bang trồng lúa ở miền đông Ấn Độ có thể nhận lượng mưa dư thừa vào tháng 8. Lượng mưa trong tháng 7 trung bình trên toàn Ấn Độ đã cao hơn so với các năm trước.
Một số chuyên gia nhận định nếu dự trữ gạo của Ấn Độ ở mức cao cùng với việc nguồn cung từ vụ mùa mới dự kiến được đưa ra thị trường vào tháng 10 tới đây thì Chính phủ Ấn Độ có thể nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo vừa mới được đưa ra vào ngày 20/7.
Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ (AIREA), B.V. Krishna Rao, cho biết nếu sản lượng vụ mới bội thu, FCI sẽ buộc phải thu mua khối lượng lớn gạo từ nông dân. Điều đó sẽ khiến lượng dự trữ gạo của Chính phủ càng tăng hơn nữa.
Ông cho biết lệnh cấm xuất khẩu sẽ làm tăng nguồn cung trong nước và hạ giá lúa gạo xuống ngang mức giá hỗ trợ do Chính phủ Ấn Độ quy định hoặc mức giá đảm bảo, là 2.183 rupee (26,4 USD)/100 kg, buộc FCI phải mua thêm và càng khiến lượng dự trữ gạo của nước này “phình to thêm”.
Đáng chú ý, vào ngày 31/7, AIREA đã gửi thư yêu cầu lên Chính phủ Ấn Độ, đề xuất cho phép xuất khẩu 1 triệu tấn gạo tẻ cao cấp, loại được người Ấn Độ ở nước ngoài ưa chuộng với mức giá ấn định là 1.000 USD/tấn.
Giá gạo xuất khẩu trên thế giới tăng vọt
Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam hiện ở mức cao nhất 15 năm trở lại đây.
Hiện Ấn Độ đang ngưng xuất khẩu các loại gạo tẻ (vốn chiếm đến 80% tổng lượng gạo xuất khẩu của nước này). Với vị thế chiếm hơn 40% tổng lượng gạo xuất khẩu toàn cầu, động thái này của Ấn Độ đã tạo ra một cú sốc cung cho thị trường lương thực thế giới.
Giá gạo tại khu vực châu Á đã tăng đột biến trong gần 2 tuần nay khi các nước phục thuộc vào nhập khẩu gạo đổ xô tìm kiếm nguồn cung thay thế, đặc biệt là nguồn cung từ Việt Nam và Thái Lan.
Tính đến chiều ngày 4/8, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đạt 618 USD/tấn, so với mức 525 USD/tấn của trung tuần tháng 7. Đây cũng là mức giá cao nhất kể từ cơn sốt giá gạo lịch sử năm 2008. Tương tự, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Thái Lan đạt 625 USD/tấn, so với mức 545 USD/tấn vào trung tuần tháng 7.
Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu 25% tấm của Việt Nam hiện đã đạt 598 USD/tấn, cao hơn đáng kể so với giá gạo xuất khẩu loại gạo cùng phẩm cấp của Thái Lan.
Xem thêm: "Thái Lan: Khó đáp ứng đủ nhu cầu xuất khẩu gạo khi nguồn cung dự kiến giảm" trên Tạp chí Công Thương tại đây.
Một thương nhân xuất khẩu gạo tại Bangkok (Thái Lan) cho biết giá gạo xuất khẩu nước này đang được chào ở mức rất cao, do đó không có hợp đồng mua bán nào được thực hiện.
Vị thương nhân này cho biết thêm rằng một số nguồn cung mới có thể được đưa ra thị trường vào cuối tháng này. Thái Lan rất kỳ vọng xuất khẩu gạo năm nay sẽ đạt mục tiêu 8 triệu tấn, nhưng hiện ngành lúa gạo nước này vẫn đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở Ấn Độ.
Tại Việt Nam, Reuters dẫn lời một doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở TP.Hồ Chí Minh cho biết: “Giá tiếp tục tăng sau khi Ấn Độ và một số nước khác hạn chế xuất khẩu. Chúng tôi vẫn chưa biết giá sẽ tăng đến mức nào."
Trước những diễn biến của thị trường gạo thế giới, trong sáng nay, Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND TP.Cần Thơ tổ chức Hội nghị triển khai công tác điều hành xuất khẩu gạo. Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn định việc thiếu hụt nguồn cung từ Ấn Độ mở ra cơ hội để ngành gạo Việt Nam đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu gạo trong điều kiện có thể.
"Tuy nhiên, trong bối cảnh chung, trước những động thái của các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan,... chúng ta cũng cần rất thận trọng, tránh lợi thế người đi đầu quay đầu thành người đi sau", Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) tiếp tục theo dõi sát tình hình thị trường thương mại gạo thế giới, động thái của các nước sản xuất, xuất khẩu lớn và kịp thời thông tin tới các bộ, ngành, Hiệp hội Lương thực Việt Nam, thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để chủ động, điều tiết hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu gạo, bảo đảm phù hợp, hiệu quả.