Fatih Birol, giám đốc điều hành của IEA cho biết: “Châu Âu đã có thể chuyển đổi thị trường năng lượng của mình, giảm tỷ lệ khí đốt của Nga xuống dưới 4% và nền kinh tế của họ vẫn không trải qua suy thoái”.

Ông cho rằng châu Âu có thể đã làm rất tốt trong việc giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt của Nga và giảm thiểu cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột ở Ukraine gây ra, nhưng những quốc gia này vẫn còn nhiều thách thức phía trước.

Trước đó, Nga đóng vai trò then chốt trong nguồn cung năng lượng thế giới. Nhưng sự phụ thuộc của các quốc gia phương Tây vào nguồn năng lượng của nước này đã giảm sút nghiêm trọng khi họ tiếp tục công bố các biện pháp trừng phạt mới nhằm trừng phạt Nga trong cuộc xung đột với Ukraine.

Phát biểu bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima, Nhật Bản, giám đốc điều hành IEA nhận định: “Lượng khí thải của châu Âu đã giảm… và lượng khí dự trữ ở mức rất tốt".

Tuy nhiên, ông Birol cảnh báo rằng thị trường năng lượng của khu vực vẫn còn ba rào cản chính cần vượt qua trong năm nay.

1. Nhu cầu gia tăng từ Trung Quốc

Năm ngoái, Trung Quốc vẫn đang bị phong tỏa và hoạt động kinh tế chậm lại, nên quốc gia này đã mua ít dầu và khí đốt hơn. Nhờ vậy, thế giới có nguồn cung năng lượng dồi dào. Tuy nhiên, điều tương tự khó có thể xảy ra ở hiện tại và châu Âu có thể sẽ phải đối mặt với một mùa đông khắc nghiệt hơn trong năm nay.

Nhu cầu gia tăng từ Trung Quốc có thể làm giảm nguồn cung cho thị trường năng lượng châu Âu

Ông Birol cho biết nhu cầu LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) từ Trung Quốc dự kiến sẽ tăng trong nửa cuối năm 2023, đồng thời cho biết thêm rằng lượng khí đốt nhập khẩu vào quốc gia này là yếu tố quyết định chính cho nhu cầu đối với thị trường khí đốt tự nhiên.

Nhưng ông tin rằng vẫn có một tia hy vọng. Giá khí đốt có thể sẽ thấp hơn so với dự đoán và ông không cho rằng sẽ có một sự bùng nổ lớn của hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc rút khỏi chính sách không Covid vào tháng 12 đã khiến nhu cầu năng lượng tăng lên. IEA dự báo nhu cầu dầu toàn cầu sẽ tăng hơn 2 triệu thùng mỗi ngày trong năm nay. Ông Birol cũng lưu ý rằn không có gì ngạc nhiên khi Trung Quốc, nước nhập khẩu dầu lớn thứ hai thế giới sau Mỹ, sẽ chiếm gần 60% lượng nhu cầu gia tăng.

2. Mỹ vỡ nợ

Thị trường năng lượng toàn cầu cũng đang theo dõi chặt chẽ các cuộc đàm phán giữa chính quyền ông Joe Biden và Đảng Cộng hòa về việc tăng giới hạn trần nợ của Mỹ. Nếu không có thỏa thuận nào được đưa ra để giải quyết nguy cơ gia tăng, Mỹ có thể phải đối mặt với tình trạng vỡ nợ vào đầu tháng 6, mặc dù điều này được coi là khó xảy ra.

Mỹ đối diện với nguy cơ vỡ nợ tiềm tàng

Cùng với đó, các cuộc đàm phán nợ công đang rơi vào bế tắc trong khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tham dự hội nghị thượng đỉnh G-7 ở Nhật Bản. Ông Biden đã nói tại một cuộc họp báo tại hội nghị thượng đỉnh rằng ông không quan tâm đến các cuộc đàm phán và cho rằng “chúng ta sẽ có thể tránh được tình trạng vỡ nợ và chúng ta sẽ hoàn thành một việc gì đó có ích”.

Ông Birol cho biết việc Mỹ vỡ nợ sẽ khiến nhu cầu và giá dầu giảm, nhưng ông cũng suy đoán rằng kịch bản như vậy khó xảy ra.

“Tôi sẽ tránh cung cấp một con số chính xác, nhưng chúng ta có thể dự đoán giá dầu sẽ giảm đáng kể nếu chúng ta thấy một vụ vỡ nợ xảy ra. Vấn đề này ở Mỹ sẽ được xử lý và lẽ thường họ sẽ thắng thế. Và tôi không thấy rủi ro lớn đối với thị trường dầu mỏ toàn cầu. Nhưng tất nhiên, thị trường dầu mỏ luôn tiềm ẩn rủi ro.”

Giá dầu tăng trở lại vào thứ sáu từ mức giảm hơn 1% ngày trước đó khi các nhà đầu tư trở nên lạc quan rằng rủi ro vỡ nợ của Mỹ đang giảm bớt khi các cuộc đàm phán tiếp tục.

3. Sự phụ thuộc vào Nga vẫn còn

Một thách thức quan trọng khác đối với các thị trường năng lượng của châu Âu là sự phụ thuộc của họ vào khí đốt của Nga vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn và triển vọng nguồn cung là không chắc chắn. Nhiều quốc gia trong khu vực đã bị đẩy vào cuộc khủng hoảng năng lượng vào năm ngoái khi nhập khẩu khí đốt của Nga bị cắt giảm nghiêm trọng.

Nga vẫn là một nguồn cung khí đốt quan trọng của thế giới

Xuất khẩu khí đốt từ gã khổng lồ năng lượng nước Nga Gazprom sang Thụy Sĩ và EU đã giảm 55% vào năm 2022, công ty này cho biết vào tháng Giêng. Ông Birol lưu ý rằng nếu tiếp tục giảm nhập khẩu khí đốt vì lý do chính trị, thì châu Âu có thể lại phải đối mặt với một số thách thức trong mùa đông tới.

Nhưng ông vẫn tin rằng G7 và các nước châu Âu sẽ không quay trở lại thực hiện bất kỳ thỏa thuận nào với Nga, đồng thời nói thêm rằng sự thống trị của khí đốt nhập khẩu từ Nga đối với những quốc gia này đã kết thúc.