Tại hội thảo, các đại biểu đều khẳng định việc sửa đổi Luật Đất đai là cấp thiết. Qua kết quả đã thu nhận được cho thấy cần quan tâm hơn đến tính khoa học và bài học kinh nghiệm từ ngoài nước để xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi) có chất lượng cao. Trong đó có vấn đề về không gian sử dụng đất, đất xây dựng công trình ngầm và công trình trên không.

Đây là vấn đề trong dự thảo Luật đã đề cập đến về nghĩa vụ người sử dụng đất, đó là đúng ranh giới, đúng độ sâu trong lòng đất và đúng chiều cao trên không. Song còn chung chung, chưa gắn với thực tiễn đang diễn ra, nhất là liên kết với Luật khác. Ví dụ Luật Quy hoạch đô thị nêu quản lý sử dụng đất đô thị phải theo Luật Đất đai.

Đề cập về không gian sử dụng đất, đất xây dựng công trình ngầm và công trình trên không, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam khẳng định: “Cần phải làm rõ các nội dung liên quan để đưa vào luật các quy định cụ thể, có tính khả thi cao, tránh việc chung chung sẽ khó triển khai trong thực tiễn. Đồng thời, cần suy nghĩ thêm công trình xây dựng trong lòng núi thì sau này sẽ coi là công trình ngầm hay là công trình gì”.

Bên cạnh đó, ông Khiêm cũng khuyến nghị cần bổ sung thêm khái niệm về quyền sử dụng không gian ngầm, quyền sử dụng không gian trên không; bổ sung hạng mục giấy chứng nhận quyền sử dụng không gian ngầm, quyền sử dụng không gian trên không.

Trong Luật Xây dựng yêu cầu về cấp phép xây dựng cũng nêu phải phù hợp Luật Đất đai. Trong định hướng phát triển đô thị Việt Nam đến 2030 (Nghị quyết 06-NQ/TW tháng 01/2022) đã nêu: Nhiệm vụ quản lý không gian nổi, không gian ngầm và hệ thống công trình ngầm đô thị phù hợp với các chiến lược.

Trong Nghị quyết 18-NQ/TW ban hành tháng 06/2022 về đất đai có định hướng xây dựng pháp luật quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm. Do vậy, trong Luật Đất đai cần xác định nội dung này để khai thác và quản lý có hiệu quả, chặt chẽ tài nguyên đặc biệt của quốc gia.

Xung quanh vấn đề trên, ông Lưu Đức Hả, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng cho rằng, trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định rõ hơn về quyền sử dụng không gian ngầm và không gian trên không. Trong đó đề cập cụ thể hơn về thuế, lệ phí khi sử dụng không gian ngầm và không gian trên không.

Cùng với đó, các đại biểu đề nghị cần rà soát, xem xét lại nội dung quy định liên quan đến bảo vệ môi trường trong các trường hợp sử dụng đất phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học làm ô nhiễm, suy thoái đất trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Đối với đất chưa sử dụng, cần quy định duy trì, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên nhằm bảo đảm chất lượng đất không bị suy giảm.

Đối với đất phi nông nghiệp, cần quy định cụ thể và chi tiết hơn, lồng ghép bảo vệ môi trường phù hợp với từng loại đất này như đất khu công nghiệp, đất đô thị, đất khu dân cư… Đặc biệt, cần rà soát, cân nhắc bổ sung nội dung đất đai phải được “hạch toán đầy đủ trong nền kinh tế”. Với nội dung xác định đấu giá đất, các ý kiến đề nghị cần tính tới yếu tố chất lượng môi trường rõ hơn dựa trên nguyên tắc “chất lượng môi trường” được cấu thành trong giá đất.

Về phân loại đất, nhóm đất phi nông nghiệp, gồm: đất ở tại nông thôn và đất ở tại đô thị. Tuy nhiên, các đại biểu nêu thực tế có một loại thứ ba đang tồn tại là đất ở tại khu công nghiệp, khu chế xuất… nhưng dự thảo Luật lại chưa đề cập đến. Các đại biểu đề nghị xem xét vấn đề này, nếu không sẽ có rất nhiều mâu thuẫn sẽ xảy ra.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Tuấn Anh nhấn mạnh: Những ý kiến của các đại biểu tại hội thảo sẽ là nguồn tư liệu khoa học quan trọng để Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp thu, xây dựng báo cáo nhằm hoàn thiện dự thảo luật để trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp sắp tới.