Với đội ngũ tư vấn thương mại và đối ngoại của Tổng thống đắc cử Donald Trump có lập trường cứng rắn với Trung Quốc, các doanh nghiệp Mỹ đang lo ngại rằng một cách tiếp cận gay gắt có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự hiện diện và công việc kinh doanh của họ tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, thậm chí biến họ thành mục tiêu của các biện pháp trả đũa từ Trung Quốc.

Ông Donald Trump đã nhiều lần đe doạ áp thuế 60% đối với Trung Quốc và cam kết chấm dứt sự phụ thuộc nguyên liệu, hàng hoá từ quốc gia này. Theo các chuyên gia đánh giá, riêng điều này cũng đủ để gây ra tình trạng rối loạn khi mà nó buộc các công ty phải tìm kiếm nguồn cung thay thế, từ đó người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả giá cao hơn khi mua sắm và có thể còn dẫn đến khả năng cắt giảm chi phí và suy giảm việc làm.

“Nếu chính quyền Donald Trump thực sự đưa ra những hành động quyết liệt như vậy, nó có thể được hiểu hoặc được diễn giải như là một cuộc chiến kinh tế. Và Trung Quốc hoàn toàn có khả năng đưa ra các phản ứng mạnh mẽ hơn, và tất nhiên không chỉ dừng lại ở việc áp thuế quan”, ông Scott Kennedy, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết trong cuộc họp báo được tổ chức tại Bắc Kinh.

Căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc cũng làm dấy lên một làn sóng phản ứng mạnh mẽ từ công chúng khi chủ nghĩa dân tộc ở Trung Quốc ngày càng dâng cao. “Điều tồi tệ nhất là khi các thương hiệu tiêu dùng không mang tính chiến lược, không gây tranh cãi và không phải là đối tượng của các hạn chế xuất khẩu vẫn có thể bị “trừng phạt” bởi người tiêu dùng địa phương chỉ vì “quốc tịch” của họ”, ông Michael Hart, chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc lưu ý.

“Kể từ Covid-19, các công ty đã tìm cách đa dạng hóa và củng cố chuỗi cung ứng, nhưng vẫn chưa hoàn toàn có được sự thay thế dễ dàng và phù hợp cho chuỗi cung ứng, sản xuất đã phát triển tại Trung Quốc trong hàng thập kỷ qua”, ông Michael Hart chia sẻ.

Hội đồng Kinh doanh Mỹ – Trung và Oxford Economics ước tính, một cuộc chiến thuế quan mới có thể dẫn đến mất mát doanh thu và gây áp lực lên các doanh nghiệp, buộc họ phải cắt giảm việc làm và kế hoạch đầu tư, với khoảng 801.000 công việc bị mất vào năm 2025.

Báo cáo của Oxford Economics cũng dự đoán rằng, Nevada, Florida và Arizona sẽ là những bang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi các mức thuế quan này do sự phụ thuộc vào nhu cầu tiêu dùng. Các bang sản xuất như Indiana, Kansas, Michigan và Ohio cũng dễ bị tổn thương.

Trong cuộc chiến thương mại trước đó, Trung Quốc cũng đã ngừng mua các sản phẩm nông sản từ Mỹ, đặc biệt nhằm vào những mặt hàng xuất khẩu chủ chốt như đậu nành; từ đó gây thiệt hại không nhỏ cho các khu vực nông thôn của Mỹ. James McGregor, một chuyên gia tư vấn về kinh doanh tại Trung Quốc chỉ ra rằng ông thấy Bắc Kinh sẽ một lần nữa sử dụng biện pháp này trong tương lai nếu họ tiếp tục cảm thấy bị đẩy vào thế khó.

“Trung Quốc cũng đã tập trung vào việc giảm bớt sự phụ thuộc vào các sản phẩm nông sản Mỹ. Nếu có nguồn cung thay thế, Trung Quốc sẽ chuyển sang mua hàng từ các quốc gia khác”, ông McGregor nhấn mạnh. Hai năm trước, Trung Quốc bắt đầu nhập khẩu ngô từ Brazil. Hiện nay, quốc gia này là nhà cung cấp ngô lớn nhất cho Trung Quốc, vượt qua Mỹ.

Bắc Kinh cũng có thể mở rộng các phương pháp trả đũa và nhắm vào các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc. Mặc dù lãnh đạo Trung Quốc vẫn cam kết đón nhận các công ty quốc tế, nhưng Báo cáo Khảo sát Môi trường Kinh doanh năm 2024 của AmCham China cho thấy 39% công ty tham gia khảo sát cho biết họ cảm thấy ít được chào đón ở Trung Quốc.

Ngoài ra, còn có những nguy cơ thay đổi pháp lý và quy định. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã có những sửa đổi quan trọng đối với quy định kiểm soát xuất khẩu, hạn chế các kim loại quan trọng được sử dụng cho ngành năng lượng sạch và bán dẫn của Mỹ. Giới phân tích cho rằng Trung Quốc sẽ làm điều tương tự trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, nhằm tước bỏ nguồn cung khoáng sản và các linh kiện quan trọng.

Bắc Kinh cũng đã điều chỉnh một số điều luật, cho phép tiến hành điều tra, phạt tiền và hạn chế hoạt động của các công ty nước ngoài tại quốc gia này. Ngay cả trước khi cuộc bầu cử Mỹ diễn ra, Bắc Kinh đã có tín hiệu nhắm vào một số công ty Mỹ. Ví dụ, PVH - chủ sở hữu của Calvin Klein - hiện đang bị điều tra dựa trên điều luật này.

Nhiều người lo ngại rằng ngay cả các hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc cũng trở nên khó khăn hơn, khi quy định về giấy phép, kiểm tra an toàn, cấp phép và các phê duyệt khác sẽ ngày càng khắt khe.