Bảo đảm chủ quyền tài chính

“Các cơ quan xếp hạng tín dụng quốc tế không chỉ đối xử tệ với châu Phi, mà còn cố tình làm chúng ta thất bại”, đây là phát biểu của Tổng thống Kenya William Ruto tại lễ ra mắt Cơ quan xếp hạng tín dụng châu Phi (AfCRA), được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 38 của Liên minh châu Phi (AU) cuối tuần trước.

Ý tưởng thành lập một cơ quan xếp hạng tín dụng của riêng châu Phi được ấp ủ trong nhiều năm. Năm 2022, Chủ tịch AU, cựu Tổng thống Senegal Macky Sall kêu gọi xây dựng một hệ thống mới để chấm dứt tình trạng bất công đối với các quốc gia châu Phi. Tháng 9/2023, AU chính thức khởi động dự án. Quyết định thành lập AfCRA được công bố tại Hội nghị thượng đỉnh AU lần thứ 38 vừa qua.

Lâu nay, các nhà lãnh đạo châu Phi chỉ trích nhóm “Big Three”, gồm ba cơ quan xếp hạng tín dụng quốc tế là Moody’s, Fitch và S&P, đã áp dụng “thiên kiến ​​tiêu cực” khi đánh giá tín dụng của các nước châu Phi, dẫn đến chi phí vay cao hơn và khiến họ không được tiếp cận các nguồn tài chính thiết yếu. Năm 2020, khi thế giới đang vật lộn với tác động của đại dịch Covid-19, thì 18 trong số 32 quốc gia châu Phi đã bị các tổ chức này hạ xếp hạng tín dụng. Kết quả là chi phí vay của các nước châu Phi tăng mạnh vào trúng thời điểm khó khăn.

Theo báo cáo của Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) hồi tháng 4/2023, kết quả các cơ quan xếp hạng lớn đánh giá các nền kinh tế châu Phi đã khiến châu lục này mất 75 tỷ USD, do bỏ lỡ các cơ hội tài trợ. UNDP nêu rõ, cách thức đánh giá của các cơ quan xếp hạng quốc tế không phải lúc nào cũng phù hợp và phản ánh đúng thực tế của châu Phi.

Theo các nhà lãnh đạo châu Phi, AfCRA sẽ cung cấp xếp hạng tín dụng công bằng, minh bạch và tập trung vào phát triển, phản ánh thực tế và tiềm năng của các nền kinh tế châu Phi. Hệ thống xếp hạng tín dụng riêng sẽ phản ánh đúng thực tế kinh tế-xã hội độc đáo của châu lục và thúc đẩy sự đại diện công bằng hơn về khả năng tín dụng của châu Phi.

Việc thành lập AfCRA rõ ràng là bước đi then chốt, khẳng định và bảo đảm chủ quyền và độc lập tài chính của châu Phi, đồng thời tăng cường vị thế kinh tế và vai trò của châu lục trong quản trị tài chính toàn cầu.