Mới đây, Công ty Cổ phần Chứng khoán Agribank (Agriseco Research) đã công bố báo cáo cập nhật triển vọng ngành điện năm 2024 với điểm nhấn trong ngắn hạn, thủy điện sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn do điều kiện thủy văn không thuận lợi, mở ra cơ hội cho nhiệt điện được huy động với công suất cao.

Theo Agriseco Research, lũy kế 11 tháng, sản lượng điện toàn hệ thống đạt 257,35 tỷ kW/h, tăng 4,3% so với cùng kỳ. Dự báo tăng trưởng tiêu thụ điện năm 2023 khoảng 4,6% do nhu cầu tiêu thụ điện từ nhóm công nghiệp - sản xuất vẫn còn yếu.

Bước sang năm 2024, Agriseco Research đánh giá ngành điện sẽ tăng trưởng trên mức nền thấp năm 2023. Theo thống kê, phụ tải điện có hệ số tăng trưởng thường trên 1,5 - 1,8 lần tăng trưởng GDP (theo năm).

Với kỳ vọng GDP tăng trưởng ở mức 6 - 6,5% theo mục tiêu Chính phủ đề ra, Agriseco Research ước tính phụ tải đạt mức tăng trưởng ít nhất trên 9% trong năm 2024 đến từ kỳ vọng thị trường bất động sản và nhóm ngành sản xuất công nghiệp có sự hồi phục; phù hợp với kế hoạch cung cấp điện và vận hành hệ thống điện quốc gia năm 2024 của EVN.

Các nguồn điện than, thủy điện và nguồn điện tuabin khí vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia năm 2024.

Về công suất điện, Agriseco Research kỳ vọng rằng trong năm 2024, 3.394,44 MW công suất năng lượng tái tạo chuyển tiếp còn lại sẽ hoàn thành thống nhất mức giá bán điện với EPTC (Công ty mua bán điện) và có thể đi vào vận hành.

THỦY ĐIỆN GẶP KHÓ, NHIỆT ĐIỆN LÊN NGÔI

Trong báo cáo, các chuyên gia của Agriseco Research cho rằng thủy điện vẫn còn nhiều khó khăn do chu kỳ El Nino còn tiếp diễn đến nửa đầu 2024. Theo dự báo của IRI (Viện nghiên cứu quốc tế), dự báo từ tháng 11/2023 đến hết tháng 4/2024, El Nino tiếp tục duy trì với xác suất từ 80-90% với cường độ giảm dần trước khi chuyển sang pha trung tính vào giữa năm 2024.

Các nhà máy thủy điện sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng tiêu cực do pha El Nino sẽ gây ra hiện tượng khô hạn và mực nước về hồ ít hơn.

Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia, từ tháng 12/2023 đến tháng 3/2024, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ phổ biến ít mưa, tổng lượng mưa thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Ngược lại, khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, tổng lượng mưa có khả năng cao hơn hoặc bằng. Do đó, thủy điện tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ sẽ gặp ít khó khăn hơn các khu vực còn lại.

Ở chiều ngược lại, nhiệt điện than được huy động tối đa công suất để bù đắp sự thiếu hụt từ thủy điện. Trong năm 2024, sản lượng điện than được huy động sẽ tăng cao nhờ nhu cầu tiêu thụ điện phục hồi; nhiệt điện than được huy động để bù đắp sự thiếu hụt từ thủy điện trong bối cảnh khí hậu vẫn trong pha El Nino; giá than nhập khẩu ổn định tạo điều kiện cho TKV giảm giá than trộn giúp giá bán điện than cạnh tranh hơn.

Theo IEA (Cơ quan Năng lượng quốc tế), ước tính tổng lượng tiêu thụ than toàn cầu sẽ tăng 1,4% trong năm 2023 lên khoảng 8,54 tỷ tấn do nhu cầu sử dụng điện (chạy bằng than) tăng trong bối cảnh thủy điện giảm do hiện tượng thời tiết El Nino.

Tuy nhiên, nguồn năng lượng tái tạo đang gia tăng nhanh chóng giúp nhu cầu về than giảm từ năm 2024 và dần ổn định vào năm 2026. Theo dự báo của KPMG tháng 10/2023, giá than Newcasle trung bình năm 2023 đạt 184,8 USD/tấn, sau đó giảm tiếp 20% xuống còn 149 USD/tấn vào năm 2024.

Với điện gió, mục tiêu phát triển hàng đầu trong Quy hoạch điện VIII, tỷ trọng nguồn điện gió tăng từ mức 5% năm 2022 lên 19% năm 2030 và 29% năm 2050. Trong đó, điện gió trên bờ sẽ tăng trưởng kép 20% giai đoạn 2022 - 2030 và 6% trong giai đoạn 2030 – 2050. Về điện gió ngoài khơi, dự kiến từ nay đến 2030, Việt Nam sẽ phát triển 6.000 MW và tăng trưởng kép 15% trong giai đoạn 2030 – 2050.

Tuy nhiên, với việc mức giá trần trong khung giá được Bộ Công Thương công bố thấp hơn mức FIT trước đây khá nhiều sẽ gây ra những khó khăn nhất định cho các chủ đầu tư dự án năng lượng tái tạo trong ngắn hạn.

Trong thời gian tới, Agriseco Research cho rằng điện khí sẽ phục hồi chậm do nguồn khí cấp cho phát điện giảm. Mới đây, Bộ Công Thương thông qua kế hoạch cung cấp khí cho sản xuất điện năm 2024. Theo đó, sản lượng khí cấp cho sản xuất điện năm 2024 là 4,19 – 4,47 tỷ m3 (giảm 25%). Trong đó, khu vực Đông Nam Bộ là 2,9 – 3,06 tỷ m3 (giảm khoảng 30%), khu vực Tây Nam Bộ là 1,24 – 1,41 tỷ m3, tương đương năm 2023

Đồng thời, giá khí trên thế giới được dự báo tăng ảnh hưởng đến biên lợi nhuận gộp của các nhà máy điện khí. Theo EIA (Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ), giá khí tự nhiên cả năm 2024 đạt 2,79 USD/MMBtu, tăng 9% so với trung bình năm 2023 là 2,56 USD/ MMBtu.

CỔ PHIẾU NÀO SẼ “TỎA SÁNG”

Về cơ hội đầu tư nhóm điện, Agriseco Research dự báo, cổ phiếu QTP của Công ty Cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh có thể leo lên mức 18.000 đồng/cổ phiếu nhờ hưởng lợi từ chu kỳ thời tiết El Nino và giá nguyên vật liệu đầu vào giảm.

Theo Agriseco Research, giá than thế giới đã giảm mạnh trong quý 3 giúp giá than nhập khẩu điều chỉnh giảm 15% so với quý 2/2023, TKV có thể điều chỉnh giá than trộn giảm trong khi giá bán điện sẽ tăng cao trở lại khi vào mùa khô.

Thêm vào đó, tình hình tài chính của QTP khá lành mạnh, với việc áp lực nợ vay giảm dần, QTP có nhiều dư địa để tăng trả cổ tức cho cổ đông trong những năm tới.

Ứng viên tiếp theo là cổ phiếu POW của Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam với dự báo đạt 14.000 đồng/cổ phiếu. Agriseco Research kỳ vọng POW sẽ chạy tối đa công suất khi không có các đợt sửa chữa lớn trong năm và nhà máy Vũng Áng 1 đã chính thức vận hành trở lại vào giữa quý 3/2023.

Các nhà máy nhiệt điện được huy động công suất cao để bù đắp sản lượng sụt giảm từ thuỷ điện: Tổng công suất nhiệt điện chiếm hơn 90% tổng công suất của POW, POW sẽ được hưởng lợi khi các nhà máy nhiệt điện tiếp tục được huy động nhiều hơn trong 2024 do hiện tượng El Nino.

Cuối cùng là cổ phiếu PGV của Tổng Công ty Phát điện 3 với giá mục tiêu 28.000 đồng/cổ phiếu. Agriseco Research dẫn chứng, nguyên vật liệu đầu vào ổn định giúp các nhà máy nhiệt điện Phú Mỹ được vận hành liên tục. PGV chiếm khoảng 11% công suất đặt phía Nam với các nhà máy nhiệt điện đều đóng vai trò chạy nền do đó được ưu tiên cung cấp khí ổn định hơn các nhà máy NT1 và NT2. Ngoài ra, các nhà máy nhiệt điện Phú Mỹ của PGV được bao tiêu lượng lớn khí của bể Nam Côn Sơn do đó sẽ ít xảy ra tình trạng thiếu khí.

Đồng thời, giá than được dự báo hạ nhiệt nhờ nguồn cung ổn định. Các nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân và Mông Dương sử dụng than làm nguyên liệu đầu vào. Dự báo nhập khẩu than sẽ dễ dàng hơn nhờ nguồn cung than ổn định từ đó giúp chi phí đầu vào của các nhà máy nhiệt điện than giảm.