Phần Lan và Thụy Điển đều chuẩn bị nộp đơn xin gia nhập NATO, các quốc gia cho biết hôm 15/5, một động thái lịch sử đối với các quốc gia Bắc Âu vốn nổi tiếng với chính sách trung lập về quân sự.
Trong một cuộc họp báo cùng với Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin, Tổng thống Sauli Niinisto cho biết: “Hôm nay, chúng tôi, đã cùng nhau quyết định rằng Phần Lan sẽ nộp đơn xin gia nhập NATO.”
Việc trở thành thành viên của liên minh quân sự sẽ "tối đa hóa" an ninh của Phần Lan sau cuộc tấn công chưa từng có của Nga vào Ukraine kể từ tháng Hai, TT Niinisto nói thêm.
Thủ tướng Marin cho biết Phần Lan đã liên hệ chặt chẽ với NATO và các thành viên về quyết định này, hy vọng Quốc hội sẽ sớm thông qua quyết định.
Ngay sau tuyên bố của Phần Lan, Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson cho biết bà cũng đang ủng hộ việc gia nhập NATO. “Hôm nay Đảng Dân chủ Xã hội Thụy Điển đã đưa ra một quyết định lịch sử, đó là nói đồng ý để xin gia nhập liên minh quốc phòng NATO. Việc Nga tấn công Ukraine đã làm xấu đi tình hình an ninh của Thụy Điển và châu Âu nói chung”, bà Ann Linde, Ngoại trưởng Thụy Điển, cho biết trên Twitter.
Đơn xin gia nhập NATO chính thức được cả hai nước sẽ sớm diễn ra trong những ngày tới.
'Thay đổi căn bản' trong chính sách
Phần Lan có đường biên giới dài 830 dặm với Nga; nếu nước này gia nhập liên minh quân sự, biên giới đường bộ mà Nga chia sẻ với các vùng lãnh thổ NATO sẽ tăng gần gấp đôi. Thụy Điển không có biên giới đường bộ với Nga, tuy nhiên nó có chung biên giới trên biển với nước này.
Quảng cáo
Tuần trước, Bộ Ngoại giao Nga cho biết việc Phần Lan gia nhập NATO sẽ là một "sự thay đổi căn bản" trong chính sách đối ngoại của nước này. "Nga sẽ buộc phải thực hiện các bước trả đũa, để ngăn chặn các mối đe dọa đang dần phát sinh đối với an ninh quốc gia của họ.”
TT Phần Lan Niinisto cho biết ông đã nói chuyện với TT Nga Vladimir Putin vào một ngày trước đó và thông báo về quyết định của Phần Lan. Phát biểu với CNBC, TT Linde của Thụy Điển cũng bày tỏ hy vọng sẽ không có sự leo thang căng thẳng giữa Nga và khu vực Bắc Âu. “Trong giai đoạn chuyển giao, trước khi Thụy Điển và Phần Lan có được tư cách thành viên đầy đủ, sẽ có sự gia tăng căng thẳng trong khu vực. Chúng tôi cũng thấy trước sẽ có thêm nhiều binh lính quân sự đến gần biên giới của mình,” bà nói thêm.
Nga có biên giới đường bộ với 14 quốc gia và 5 trong số đó là thành viên NATO: Latvia, Estonia, Litva, Ba Lan và Na Uy.
Sự phản đối từ Thổ Nhĩ Kỳ
Một trở ngại tiềm tàng đối với việc Phần Lan và Thuỵ Điển tham gia liên minh là Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên NATO có quân đội lớn thứ hai sau Mỹ.
Việc tham gia của một quốc gia thành viên mới cần có sự đồng thuận của tất cả các thành viên hiện có.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng nhận xét: "Chúng tôi không có quan điểm tích cực" về tư cách thành viên tiềm năng của Phần Lan và Thụy Điển.
Tuy nhiên, vào 15/5, Phó tổng thư ký NATO đã đưa ra một giọng điệu tự tin về việc Phần Lan và Thụy Điển có khả năng gia nhập liên minh. Phát biểu với báo giới tại Berlin, ông Mircea Geoana cho biết hai nước đều vốn là đối tác thân thiết nhất của NATO. “Tôi tin tưởng rằng nếu hai quốc gia này quyết định tìm kiếm tư cách thành viên NATO, tôi tin rằng NATO sẽ chào đón họ và tìm mọi điều kiện để đạt được sự đồng thuận.”
NATO - hay Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - được thành lập vào năm 1949 bởi Hoa Kỳ, Canada và một số quốc gia Tây Âu nhằm cung cấp an ninh tập thể. Kể từ khi thành lập, liên minh này đã có một mối quan hệ khó khăn với Liên Xô trong suốt Chiến tranh Lạnh và sau sự sụp đổ của Liên Bang Nga vào năm 1991.