Thanh tra Bộ Tài chính vừa công bố kết luận thanh tra tại Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem).

Theo kết luận thanh tra, đầu tư tài chính dài hạn của Công ty mẹ - Tổng công ty tại thời điểm 31/12/2023 là 13.973 tỷ đồng vào 31 công ty (bao gồm 17 công ty con, 10 công ty liên doanh, liên kết và 4 công ty khác) chiếm 93% vốn góp của chủ sở hữu.

Trong đó, một số khoản đầu tư tại Công ty mẹ Vicem tiềm ẩn rủi ro mất vốn đầu tư. Cụ thể, ngày 31/12/2023, Công ty mẹ Vicem trích lập dự phòng tổn thất các khoản đầu tư với số tiền gần 3.018 tỷ đồng đối với 7 khoản đầu tư (tổng vốn đầu tư cho 7 khoản này là 3.722 tỷ đồng).

Cụ thể, tại Công ty TNHH MTV Xi măng Vicem Tam Điệp, số vốn đã đầu tư là 1.132 tỷ đồng. Tuy nhiên, công ty con này lỗ lũy kế 1.126 tỷ đồng. Vicem phải trích lập dự phòng 1.069 tỷ đồng.

Công ty đang mất cân đối vốn, khả năng thanh toán nợ thấp. Tổng công ty đang hỗ trợ cho Công ty vay vốn để thanh toán các khoản nợ đến hạn với tổng số tiền là 396 tỷ đồng.

Đồng thời, kết luận thanh tra cũng xác định Vicem Tam Điệp hạch toán chi phí không đúng 575 tỷ đồng, dẫn đến phải giảm lỗ số tiền tương ứng. Vì vậy, công ty mẹ phải điều chỉnh giảm trích lập dự phòng tổn thất đầu tư tại đơn vị này 575 tỷ đồng.

Tại Công ty Cổ phần Xi măng Vicem Hải Vân, số vốn đã đầu tư là 315 tỷ đồng ; năm 2023 lỗ 64 tỷ đồng; lỗ lũy kế 61 tỷ đồng; trích lập dự phòng 34 tỷ đồng.

Tại Công ty cổ phần Xi măng Hạ Long, Vicem đầu tư khoảng 1.605 tỷ đồng (chiếm 82,69% vốn điều lệ). Đến hết năm ngoái, Xi măng Hạ Long lỗ lũy kế hơn 4.900 tỷ, dẫn đến vốn chủ sở hữu âm 2.960 tỷ đồng. Vicem trích lập dự phòng rủi ro tại công ty này 1.605 tỷ.

Tình hình sản xuất kinh doanh gặp rất nhiều khó khăn, dẫn đến Công ty liên tục thua lỗ, tình hình tài chính tiếp tục mất cân đối nghiêm trọng, không còn khả năng trả nợ đến hạn, đứng trước nguy cơ phải dừng hoạt động vì không có dòng tiền.

Tại Công ty cổ phần Xi măng Vicem Sông Thao, Vicem đầu tư 516 tỷ đồng (tỷ lệ 80,79% vốn điều lệ). Đến hết 31/12, công ty lỗ lũy kế trên 312 tỷ, tương ứng hơn 49% vốn góp của Vicem. Tổng công ty này trích lập 252 tỷ cho khoản đầu tư vào Vicem Sông Thảo. Trước đó, công ty này thuộc Tổng công ty Đầu tư phát triển Nhà và đô thị (HUD). Tại thời điểm chuyển giao về Vicem, doanh nghiệp lỗ lũy kế 430 tỷ.

Tại Công ty Cổ phần Sông Đà 12, số vốn đã đầu tư là 12 tỷ đồng; năm 2023 lỗ 3,5 tỷ đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 233 tỷ đồng; trích lập dự phòng hơn 10 tỷ đồng. Kết luận thanh tra cho biết, công ty có dấu hiệu mất an toàn về tài chính.

Tại Công ty Cổ phần Tấm lợp Vật liệu Xây dựng Đồng Nai, số vốn đã đầu tư là 44 tỷ đồng; năm 2023 lỗ 99 tỷ đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 788 tỷ đồng; trích lập dự phòng 41 tỷ đồng. Công ty có dấu hiệu mất an toàn về tài chính.

Tại Công ty Cổ phần Cao su Đồng Nai - Kratie, số vốn đã đầu tư là 96 tỷ đồng; năm 2023 lãi 13 tỷ đồng; lỗ lũy kế đến 31/12/2023 là 179,5 tỷ đồng; trích lập dự phòng 4,25 tỷ đồng.

Ngoài ra, kết luận thanh tra xác định 9 công ty con, công ty liên doanh liên kết khác được Công ty mẹ đầu tư cũng có kết quả kinh doanh lỗ năm 2023 nhưng vốn chủ sở hữu vẫn cao hơn vốn đầu tư.

Theo giải thích của Vicem, 10 công ty con hiệu quả kinh doanh thấp, nhiều đơn vị lỗ lớn năm ngoái và lũy kế lợi nhuận âm khoảng 6.700 tỷ đồng bởi nhiều lý do.

Trong đó, Vicem Tam Điệp, Vicem Sông Thao, Xi Măng Hạ Long đều là 3 đơn vị Vicem nhận bàn giao phần vốn Nhà nước từ địa phương hoặc doanh nghiệp khác thuộc Bộ Xây dựng. 3 công ty này đến hết năm ngoái lỗ lũy kế 6.341 tỷ, tăng 2.271 tỷ so với thời điểm bàn giao.

Vicem cho biết sản lượng sản xuất thấp hơn nhiều công suất thiết kế tối đa, dẫn tới định phí trên một đơn vị sản phẩm tăng và các chi phí bảo dưỡng cũng tăng theo. Đồng thời, giá bán clinker, xi măng không tăng và một số sản phẩm còn thấp hơn giá thành. Chi phí lãi vay lớn do một số công ty đầu tư chủ yếu bằng vốn vay. Tỷ giá biến động cũng khiến chi phí tài chính phát sinh bởi lỗ chênh lệch tỷ giá lớn.

Trước thực trạng này, Thanh tra Bộ Tài chính đề nghị Vicem rà soát, đánh giá các khoản tài chính tại doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả. Vicem phải chỉ đạo người đại diện phần vốn góp tại các bên này có ý kiến với HĐTV, HĐQT xây dựng phương án cụ thể để khắc phục khó khăn tài chính, lỗ lũy kế kéo dài.

Thanh tra cũng yêu cầu Vicem khẩn trương xem xét, quyết định thực hiện giám sát tài chính phù hợp với các công ty có dấu hiệu mất an toàn tài chính.