Ngày 13/8/2024, tại TP. Hồ Chí Minh, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) có buổi làm việc với một số hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp khu vực phía Nam để bàn về việc đẩy mạnh thực hiện các chương trình kích cầu tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Phát biểu tại buổi làm việc, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Phan Văn Chinh cho biết, buổi làm việc được tổ chức nhằm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện các chương trình kích cầu tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Vì vậy, ông Chinh đề nghị, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp tập trung trao đổi, phân tích xu hướng, cũng như chia sẻ các khó khăn, vướng mắc và đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, thúc đẩy thương mại trong nước.

Xu hướng, thói quen tiêu dùng đã thay đổi đáng kể

Báo cáo của Vụ Thị trường trong nước cho biết, giai đoạn từ năm 2021 đến nay, sức mua trên thị trường trong nước có chiều hướng tăng chậm tại nhiều thời điểm do nhiều nguyên nhân, tác động tiêu cực đến mục tiêu chung về tăng trưởng kinh tế của Chính phủ. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp cũng như thu nhập của người dân bị ảnh hưởng, kéo theo sự sụt giảm nhu cầu tiêu dùng xã hội.

Tính chung trong cả giai đoạn 2021-2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng bình quân khoảng 7,2%/năm, thấp hơn khá nhiều so với mục tiêu của ngành Công Thương đã đặt ra tại Chiến lược phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (13-13,5% năm).

6 tháng đầu năm 2024, tổng mức bán lẻ và dịch vụ đạt 3.098.692 tỷ đồng, tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước, cũng thấp hơn so với mục tiêu của ngành đặt ra trong năm 2024 và thấp hơn nhiều so với mục tiêu tại Chiến lược phát triển thương mại trong nước.

Theo Vụ Thị trường trong nước, trong bối cảnh chung của nền kinh tế đang có xu hướng tăng trưởng chậm lại, thị trường trong nước cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ, do vậy để tiếp tục duy trì và thúc đẩy thị trường trong nước và hỗ trợ xuất khẩu, trong thời gian từ nay đến cuối năm 2024 và các năm tới, cần khẩn trương đánh giá tình hình, thực trạng, triển vọng thị trường, dự báo xu hướng và kịp thời đề xuất triển khai ngay những giải pháp cấp bách, thiết thực và cụ thể trong trước mắt và trung hạn để kích thích tiêu dùng xã hội, qua đó gia tăng hoạt động lưu thông hàng hóa trong nước, phục hồi và nâng cao tăng trưởng của tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội; kiềm chế lạm phát, từng bước thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Trao đổi tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Ngọc Huệ, Giám đốc Đối ngoại Aeon Việt Nam cho biết, trong năm 2024, xu hướng tiêu dùng của khách hàng có sự thay đổi đáng kể, chú trọng hơn tới các sản phẩm organic và sản phẩm thiên về sức khỏe.

Trước thực tế này, Aeon cũng bày bán nhiều hơn các sản phẩm phù hợp hành vi tiêu dùng của khách hàng; đồng thời áp dụng chương trình mỗi ngày có một sản phẩm giá tốt nhằm kích cầu tiêu dùng. Cùng với đó, Aeon đẩy mạnh hợp tác với các nhà sản xuất nội địa tạo ra sản phẩm nhãn hàng riêng với giá tốt, chất lượng.

Bà Huệ cũng cho biết thêm, thời gian qua, các bộ, sở, ngành tại các địa phương đã hỗ trợ nhiều cho các doanh nghiệp bán lẻ, giúp kết nối với các nhà sản xuất địa phương, qua đó, giúp doanh nghiệp bán lẻ có thêm được nguồn hàng nội địa, chất lượng với giá cả cạnh tranh, phù hợp với người tiêu dùng.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Giám đốc đối ngoại miền Trung, miền Nam Central Retail Việt Nam cũng cho rằng, sau dịch, thói quen tiêu dùng của người dân có sự thay đổi.

Để kích cầu tiêu dùng, các hệ thống siêu thị của Cetral Retail tổ chức nhiều chương trình khuyến mãi hấp dẫn phù hợp với xu thế tiêu dùng mới, giảm tối đa 50% giá trị sản phẩm, nhưng người dân vẫn tiếp cận được nhiều mặt hàng chất lượng.

Bà Hiền kỳ vọng, các chương trình kích cầu của doanh nghiệp cũng như sự khởi sắc của nền kinh tế sẽ đẩy mạnh sức mua của người dân trong những tháng cuối năm 2024.

Theo một số doanh nghiệp khác, để thúc đẩy tiêu dùng nội địa, các địa phương và ngành chức năng cần tạo điều kiện cho các nhà sản xuất, nhất là nhà sản xuất nhỏ lẻ, nhà sản xuất sản phẩm OCOP liên kết chặt chẽ với nhau, hình thành đầu mối cung cấp hàng. Từ đó, doanh  nghiệp bán lẻ chỉ cần liên hệ với một vài đầu mối là có thêm nhiều sản phẩm với giá hợp lý, đưa thẳng ra thị trường.

Nhiều giải pháp được đề xuất nhằm kích cầu tiêu dùng nội địa

Về phía Bộ Công Thương, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Phan Văn Chinh cho biết, thời gian qua, để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước, Bộ Công Thương thường xuyên phối hợp với Sở Công Thương các địa phương tích cực tổ chức các chương trình bình ổn thị trường, các điểm bán hàng OCOP, chương trình bán hàng hóa phục vụ các dịp lễ, Tết; kêu gọi các doanh nghiệp phân phối lớn, các hợp tác xã, chợ đầu mối căn cứ tình hình hoạt động và nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp, xây dựng chương trình hỗ trợ thu mua, chế biến, để tiêu thụ các mặt hàng thế mạnh của các địa phương.

Thông qua những hoạt động này, các sản phẩm của Việt Nam (nông sản, thực phẩm chế biến, hàng thủ công mỹ nghệ, hàng công nghiệp tiêu dùng...) có thể bán trực tiếp từ doanh nghiệp sản xuất đến thị trường tiêu dùng trong nước cũng như tham gia vào chuỗi phân phối của các doanh nghiệp nước ngoài tại thị trường nội địa cũng như thị trường nước ngoài.

Tuy nhiên, theo phản ánh của các nhà phân phối lớn thì việc kết nối với nhà sản xuất tại các địa phương hiện nay còn nhiều trở ngại, manh mún, gây khó khăn cho việc thu mua và tiêu thụ sản phẩm. Cụ thể, do chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ nên năng lực sản xuất cũng như đảm bảo chất lượng, mẫu mã sản phẩm theo yêu cầu từ các nhà bán lẻ còn nhiều hạn chế và khó thực hiện; chi phí logistics trong khâu vận chuyển hàng hóa còn cao…

Chính vì vậy, các doanh nghiệp kiến nghị, bên cạnh việc kết nối, các địa phương cần có thêm hỗ trợ với các sản phẩm OCOP của doanh nghiệp trong khâu vận chuyển hoặc có đơn vị đại diện cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm OCOP trong tỉnh kết nối, làm việc với các doanh nghiệp phân phối, bán lẻ lớn.

Cũng tại buổi làm việc, nhiều doanh nghiệp bán lẻ, nhà phân phối lớn cũng kiến nghị, các chương trình khuyến mãi được tổ chức tại các địa phương cần được rút ngắn, tập trung, tránh dàn trải để mang lại hiệu quả cao trong việc thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Tiếp thu các ý kiến chia sẻ, góp ý của các doanh nghiệp, Vụ trưởng Phan Văn Chinh cho biết, Bộ Công Thương sẽ tập trung các giải pháp để phát triển nguồn hàng; thông qua các doanh nghiệp bán buôn bán lẻ, hiệp hội để định hướng cho sản xuất trong nước. Trong đó, khâu phân phối - lưu thông là hết sức quan trọng để đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng. Nếu làm tốt khâu phân phối, logistics sẽ có thể sản xuất hàng hóa theo quy mô lớn.