Thông tin mới nhất từ Ban Kinh tế - ngân sách Hội đồng nhân dân TP. Hà Nội cho biết, giai đoạn 2021 - 2023, tình hình nợ đọng ngân sách nhà nước trên địa bàn gia tăng qua từng năm. 

Năm 2021, nợ đọng ngân sách 21.160 tỷ đồng, con số này là 23.424 tỷ đồng trong năm 2022 và tăng mạnh lên mức 28.795 tỷ đồng năm 2023.

Trong đó, nợ đọng tiền thuế đất đều chiếm trên 50% tổng nợ ngân sách hàng năm. Đơn cử, năm 2021, nợ thuế đất khoảng 11.840 tỷ đồng, gần 56% tổng nợ. Năm 2022, số nợ thuế đất lên tới 13.545 tỷ đồng, bằng gần 58% tổng nợ và cán mốc gần 15.470 tỷ đồng trong năm 2023, chiếm gần 54% tổng nợ.

Những vấn đề hình thành nên khoản nợ tiền thuế đất tồn đọng cũng được cơ quan này chỉ rõ. Trong đó, đáng chú nhất là việc một số đơn vị lớn nợ nghĩa vụ tài chính về đất nhưng không có khả năng nộp như khu liên hiệp thể thao quốc gia nợ 895 tỷ đồng, Tổng công ty công nghiệp tàu thủy 173 tỷ đồng, Tổng công ty đường sắt Việt Nam 484 tỷ đồng và Công ty Á Châu 617 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, 24 dự án được giao đất thu tiền sử dụng đất còn nợ khoảng 2.800 tỷ đồng tiền thuế đất.

Đồng thời, còn có khoản nợ hơn 4.000 tỷ đồng chờ xử lý liên quan đến nghĩa vụ tài chính về đất, riêng khoản này chiếm 26% tổng số tiền thuế nợ.

Theo Ban Kinh tế - Ngân sách, việc xử lý các khoản nợ chờ xử lý đặc biệt quan trọng trong mục tiêu giảm tổng nợ của toàn TP. Hà Nội. Nợ chờ xử lý còn lại hiện chủ yếu là các khoản vướng mắc đến nghĩa vụ tài chính về đất do các sở, ban, ngành đầu mối xử lý, nhiều trường hợp kéo dài nhiều năm, chưa xử lý dứt điểm.

Một thực tế được chỉ ra là việc đôn đốc doanh nghiệp nợ thuế đất, chây ì nhiều năm chưa có giải pháp phù hợp do nhiều doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Đến nay, nhiều công ty không có hoạt động sản xuất kinh doanh nên việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế không hiệu quả, tiền chậm nộp phát sinh rất lớn.

Ngoài ra, hoạt động thực hiện các kết luận thanh, kiểm tra cũng gặp khó đối với một số trường hợp như doanh nghiệp phá sản, bị điều tra không có khả năng nộp nợ.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên, đến từ việc xác định, quản lý và đôn đốc thu hồi nợ chưa quyết liệt và chủ động. Đây là một phần lý do dẫn tới không ít trường hợp kéo dài nhiều năm chưa dứt điểm được việc rà soát số tiền sử dụng đất phải nộp. 

Công ty CP Đầu tư bất động sản Vinaland, Công ty TNHH VNT thực hiện dự án công viên hồ điều hòa thuộc khu đô thị Tây Nam Hà Nội, Công ty CP Đầu tư phát triển đô thị Hoàng Mai... là những trường hợp điển hình trong nhóm này.

Nhằm xử lý thực trạng trên, Ban Kinh tế - Ngân sách HDND TP. Hà Nội kiến nghị rà soát có chế tài xử lý các trường hợp cố tình sử dụng đất sai mục đích, chậm triển khai, cố tình chây ì thực hiện nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước.

Nếu nhà đầu tư không có khả năng tài chính tiếp tục triển khai dự án thì kiên quyết xử lý thu hồi dự án, quyết định giao đất, cho thuê đất để chuyển mục đích sử dụng sang đấu thầu, đấu giá, lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, tránh lãng phí nguồn lực đất đai, thất thu ngân sách.