Gần 40% diện tích Việt Nam có tốc độ gió thuận lợi phát triển điện gió. Nhiều vùng có mức bức xạ thuận lợi cho điện mặt trời. Đã đến lúc chúng ta không cần thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) bằng mọi giá, mà có thể lựa chọn?
Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) cho biết, 2 tháng đầu năm 2025, vốn FDI đầu tư vào Việt Nam đạt 6,90 tỷ USD, tăng 35,5% so với cùng kỳ năm 2024. Cùng với vốn FDI đăng ký, vốn FDI giải ngân trong 2 tháng đầu năm cũng ghi nhận đạt 2,95 tỷ USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đây được đánh giá là dòng vốn FDI thực hiện cao nhất trong 2 tháng của 5 năm vừa qua. Điều đó càng chứng tỏ, môi trường đầu tư Việt Nam vẫn có sức hút rất lớn đối với các doanh nghiệp nước ngoài.
Sức hút đến từ nhiều lĩnh vực xanh
Chuỗi dự án khí - điện Lô B - Ô Môn là dự án lớn nhất ngành dầu khí Việt Nam và cũng là dự án năng lượng trọng điểm quốc gia, với tổng vốn đầu tư lên tới 12 tỷ USD. Ngay khi dự án bước vào giai đoạn triển khai tổng thể, được đồng bộ các gói thầu, nhà đầu tư Nhật Bản đã tăng cường nhân sự kỹ thuật, chuyên môn đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án cùng chủ đầu tư Việt Nam để có thể đón dòng khí đầu tiên vào năm 2027. Những công nghệ tiên tiến, các giải pháp chuyển đổi số được áp dụng vào mọi khâu trong suốt quá trình triển khai dự án này.
Ông Naoki Ishii, Giám đốc Công ty Thăm dò và Khai thác dầu khí Mitsui Việt Nam cho biết, việc tham gia vào dự án đảm bảo an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng có ý nghĩa của Việt Nam là một vinh dự rất lớn đối với doanh nghiệp. Đây cũng là một dự án đầu tư dài hạn, yêu cầu lượng vốn lớn và kéo dài. Chính vì vậy, việc xây dựng một khung khổ pháp lý ổn định có vai trò rất quan trọng để việc đầu tư của chúng tôi không bị gián đoạn, giúp các đối tác tham gia bảo đảm đúng tiến độ thực hiện.
Đang ngày có càng nhiều dự án của doanh nghiệp Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đầu tư mới và mở rộng quy mô trong các ngành sản xuất năng lượng phát thải thấp, công nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam. Theo số liệu từ Hội nghị Liên hiệp quốc tế về thương mại và phát triển (UNCTAD), giai đoạn 2015 – 2022, Việt Nam đứng thứ 2 trong 5 nền kinh tế đang phát triển thu hút nhiều FDI vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, với khoảng 106,8 tỷ USD.
Ông Bhardwaj Vinay, Tổng Giám đốc Công ty Indorama Ventures Ngọc Nghĩa Việt Nam chia sẻ, doanh nghiệp này đã đầu tư một nhà máy sản xuất bao bì nhựa tại Hưng Yên. Trong đó phần vốn đầu tư lên tới 15 triệu USD chỉ để đáp ứng cho các hạng mục xanh như hệ thống năng lượng mặt trời hay áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất. Điều này không chỉ đáp ứng những tiêu chuẩn, yêu cầu mới về chất lượng dự án tại Việt Nam mà còn chính bởi nhu cầu từ thị trường.
“Việt Nam là thị trường tăng trưởng rất tốt. Để nắm bắt cơ hội tăng trưởng thì chúng tôi chọn cách là phải phát triển bền vững. Dưới góc độ kinh doanh, việc đầu tư cho các giải pháp xanh như tối ưu hóa năng lượng về dài hạn cũng giúp chúng tôi giảm chi phí. Việc tiếp cận nguồn vốn từ tổ chức quốc tế và ngân hàng cho các dự án xanh hiện cũng thuận lợi và chi phí rẻ hơn trước”, ông Bhard Vinay nhận định.
Thừa nhận FDI đầu tư vào Việt Nam đang có tín hiệu tích cực, ông Tim Evans, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam nhận định, xu hướng FDI đầu tư vào Việt Nam trong năm 2025 sẽ tập trung vào lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp xanh và năng lượng tái tạo.
Ông Tim Evans nhận định: "Việt Nam đã có sẵn nhiều yếu tố để thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nhưng nếu nói riêng về vốn FDI xanh, gần 40% diện tích đất của Việt Nam có tốc độ gió trung bình thuận lợi cho phát triển điện gió. Nhiều vùng có mức bức xạ thuận lợi để phát triển điện mặt trời. Do đó, tôi cho rằng Việt Nam có lợi thế về cả chính sách và điều kiện địa lý để cạnh tranh thu hút FDI xanh".
Chia sẻ ý kiến với PV, ông Trần Kiên Cường, Giám đốc Công ty CP Xây dựng và phát triển đô thị Hoà Phát cũng cho biết: Các dự án đầu tư vào các khu công nghiệp của Hoà Phát thời gian gần đây cũng tập trung chủ yếu vào lĩnh vực công nghệ cao như ngành điện tử, năng lượng tái tạo... Đây là hướng đi bền vững cho cả doanh nghiệp lẫn cộng đồng.
Xu hướng đã dần rõ nét, số lượng doanh nghiệp “hào hứng” tăng nhanh. Việt Nam đang đứng trước cơ hội rõ rệt để cải thiện vị thế hơn nữa trong lĩnh vực xanh.
Cần triển khai đồng bộ các chính sách
Đứng trước xu hướng đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp xanh và năng lượng tái tạo, nhiều chuyên gia cho rằng, bên cạnh các yếu tố về cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ thì các chính sách đồng bộ, thống nhất trong các lĩnh vực để bảo đảm hỗ trợ tốt hơn xu hướng của nhà đầu tư là rất quan trọng.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), việc triển khai đồng bộ các chính sách thu hút FDI chất lượng cao, xanh hóa ở các địa phương như công nghệ, chuỗi giá trị, ưu đãi thuế... giúp nhà đầu tư tự tin chuyển đổi cả số và xanh. Các khu công nghiệp xanh ở Việt Nam dần hình thành. Một số doanh nghiệp tin tưởng mức doanh thu năm nay có thể tăng tới 40%.
"Tôi nhận thấy nhiều cơ hội cho doanh nghiệp châu Âu khi Việt Nam đẩy nhanh chuyển dịch năng lượng xanh, các nguồn năng lượng bền vững và quan trong nữa là tháo gỡ về cơ chế cho các dự án. Như vậy, một lượng vốn lớn từ các dự án năng lượng được đưa nhanh vào thực hiện, cùng với đó là hạ tầng đồng bộ sẽ tạo ra sức thu hút lớn cho nhà đầu tư", ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham tại Việt Nam đánh giá.
Bên cạnh đó, việc ban hành các tiêu chí rõ ràng và minh bạch đối với các dự án xanh, từ đó thúc đẩy các cơ chế ưu đãi, vốn tín dụng xanh cho các dự án này cũng rất cần thiết.
Theo các tổ chức quốc tế, các quyết sách mạnh mẽ về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đồng bộ các trục giao thông huyết mạch, hay xây dựng trung tâm tài chính... đang tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn giúp Việt Nam thu hút FDI khả quan hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực. Điều này cũng đồng nghĩa chúng ta có cơ hội để lựa chọn các dự án xanh hơn, ứng dụng công nghệ hiệu quả hơn… góp phần nâng cao sức lan tỏa, đóng góp vào tăng trưởng của nền kinh tế.
VĂN THÀNH